انواع سنسورهای خودرو و علائم خرابی آن

انواع سنسور خودرو نقش مهمی در سیستم سوخت رسانی دارند و می‌توان گفت حس‌گرها تقریباً بیشتر عملکرد موتور خودرو را تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهند. آشنایی با حسگرهای خودرو و دانستن علائم خرابی سنسورهای خودرو می‌تواند به شما کمک کند تا با نگهداری بهتر، طول عمر این قطعات را بالا ببرید یا در صورت بروز مشکل بتوانید آن را ارزیابی کرده و در موارد جزئی قادر باشید مشکل پیش آمده را برطرف کنید.

انواع سنسورهای خودرو و دلیل خرابی هر یک از آن‌ها مسئله‌ای است که علاوه بر تعمیرکاران خودرو و صاحبان فروشگاه لوازم یدکی، مالکان خودرو نیز باید در مورد آن‌ها اطلاعاتی در اختیار داشته باشند. آگاهی و دانش فنی کافی در مورد قسمت‌های مختلف خودرو، بسیار کاربردی است و باعث تسلط مناسب شما بر روی موضوعات فنی ماشین خواهد شد. در ادامه این سری از مقالات دکتر یدکی با ما همراه باشید تا به بررسی بیشتر انواع حسگر در اتومبیل بپردازیم. 

انواع سنسور خودرو

انواع سنسور خودرو یا همان حسگرها به قطعاتی گفته می‌شود که شرایط کارکردی موتور و همچنین شرایط محیطی را به ایسیو ECU اطلاع می‌دهند؛ به این ترتیب که حسگرها بعد از اندازه‌‌گیری پارامترهای فیزیکی اطلاعات مثل دما، فشار و غیره را به جریان الکتریکی تبدیل کرده و به ایسیو ارسال می‌کنند. فرمانده و تصمیم گیرنده اصلی کامپیوتری به نام ایسیو است که در واقع واحد کنترل کننده الکترونیکی می‌باشد که بعد از گرفتن اطلاعات کامل از حس‌گرها با توجه به این اطلاعات، دستورات لازم را به عملگرها یا همان فرمانبرها (که شامل استپر موتور، کوئل، پمپ بنزین و … هستند) ارسال می‌کند تا هر کدام وظیفه خاص خود را انجام دهند. برای مثال ایسیو از طریق سنسور دما متوجه می‌شود که دمای آب رادیاتور بیش از حد مجاز بالا رفته است، پس از اطلاع از چنین مشکلی، سیستم کنترل الکترونیکی به کمک عملگر مربوطه، فن رادیاتور را روشن می‌کند تا دمای آب داخل آن را پایین بیاورد.

• ایسیو کامپیوتر ماشین است و تمام اطلاعاتی که خودرو برای روشن شدن، روشن موندن و حرکت کردن نیاز دارد، از ایسیو می‌گیرد.
• سنسورها شامل: سنسور اکسیژن، سنسور دور موتور، سنسور مپ، سنسور دمای آب، سنسور ضربه، سنسور دمای هوا، سنسور موقعیت دریچه گاز است که در این مطلب به توضیح هر کدام خواهیم پرداخت.
• عملگراها شامل: پمپ بنزین (Fuel Pump)، انژکتورها (سوزن انژکتورها)، موتور پله‌ای (استپر موتور)، کویل دوبل، رله دوبل، شیر برقی کنیستر، گرمکن دریچه گاز، لامپ عیب‌یاب (چراغ چک)، رله فن، دور سنج، سوکت عیب‌یاب

“اگر علاقه‌مند به آموزش قطعات خودرو به صورت حرفه‌ای هستید، پیشنهاد می‌کنیم، در دوره قطعه شناسی خودرو که توسط رضا مجد (بیزینس کوچ و فعال در حوزه قطعات خودرو با 20 سال تجربه) آموزش داده شده است، حتما شرکت کنید.”

انواع سنسور خودرو در موتور کاربراتوری و انژکتوری

بعد از دهه 1990 دیگر موتورهای کاربراتوری تولید نمی‌شوند و تمام خودروهای در حال ساخت همگی دارای موتور انژکتوری هستند اما با توجه به اینکه هنوز هم ممکن است در کشور ما اتومبیل با موتور کاربراتوری یافت شود به مقایسه انواع سنسور خودرو در این دو نوع موتور می‌پردازیم تا اطلاعات شما تکمیل‌تر باشد.

در خودروهای کاربراتوری دیتاهای جمع آوری شده توسط سنسور خودرو به‌صورت مستقیم به راننده گزارش داده می‌شوند، اما در خودروهای انژکتوری اطلاعات ابتدا به سیستم کامپیوتری (ECU) می‌روند و پس از آن به قطعات مختلف خودرو مخابره می‌شود. این بدان معناست که در خودروهای کاربراتوری به دلیل وجود نداشتن واسطه کامپیوتری، سرعت انتقال اطلاعات از سیستم سنسور خودرو به راننده بیشتر می باشد، اما این موضوع در مورد تمام خودروها صدق نمی‌کند. همچنین در خودروهای انژکتوری از سنسورهای متنوع‌تر و بیشتری استفاده می‌شود تا اطلاعات فیزیکی کامل‌تری از فضای پیرامون دریافت شود. به‌طورکلی می‌توان گفت خودروهای انژکتوری از سیستم حسی بروزتری برخوردار هستند.

عملکرد  انواع سنسور خودرو در سیستم انژکتوری

برای تشریح بهتر عملکرد انواع سنسور خودرو در سیستم انژکتوری از یک مثال ساده استفاده می‌کنیم. فرض کنید سیستم انژکتوری مثل بدن انسان کار می‌کند که سلسله اعصاب و رشته‌های عصبی در تمام نقاط بدن وجود دارد. حسگر‌های چشایی، بینایی، شنوایی، لامسه و بویایی، همگی به یک مرکز که همان مغز است متصل هستند. مغر پس از دریافت پیام‌های عصبی از اعضای بدن، آن‌ها را تحلیل و بررسی می‌کند و بعد از آن فرمان لازم را با توجه به شرایط خاص محیطی به اعضای بدن می‌دهد. حال در سیستم سوخت رسانی انژکتوری در نظر بگیرید که سنسورهای خودرو یا همان حسگرها به جای رشته‌های عصبی در بدن عمل می‌کنند، ایسیو ecu به جای مغز انسان و عملگرها به جای اعضای بدن و ماهیچه‌ها ایفای نقش می‌کنند؛ بدین شکل که ایسیو اطلاعات لازم را از سنسورهای واقع در نقاط مختلف موتور دریافت می‌کند و با استفاده از برنامه‌های موجودی که در حافظه خود دارد، تجزیه و تحلیل کرده و بعد دستورات لازم برای عملکرد بهتر را به عملگرها می‌دهد.

با توجه به رابطه‌ای که بین انواع سنسورهای خودرو، ایسیو و عملگرها وجود دارد، باید به این نکته توجه کرد که اگر سیستم انژکتوری دچار مشکل شد باید بدانیم چه پیغام اشتباهی از کدام سنسور به ایسیو رسیده که باعث ارسال فرمان نادرست به عملگرها شده است و یا برعکس در صورت ارسال پیام درست کدام عملگر در انجام وظیفه خود دچار ایراد شده است. با این تجزیه تحلیل به راحتی می‌توان عیب مورد نظر را پیدا کنیم و نسبت به رفع آن عیب اقدام کنیم.

انواع و علائم خرابی سنسورهای خودرو 

خودرو از سنسورهای مختلفی تشکیل شده است و هر یک از این سنسورها، وظایفی را بر عهده دارند. آسیب‌دیدگی سنسورهای خودرو باعث اختلال در عملکرد کلی اتومبیل می‌شود و شما به‌عنوان راننده باید بدانید که علائم خرابی سنسورهای خودرو چیست. پس بیایید در ابتدا تعریفی از نوع سنسور داشته باشیم، سپس به علائم خرابی آن بپردازیم.

سنسور اکسیژن

خودرو به‌منظور ایجاد اشتعال و حرارت لازم برای سوزاندن سوخت، نیاز به اکسیژن دارد اما خودرو باید نسبت به میزان اکسیژن ورودی به موتور اطلاع دقیق داشته باشد تا مقدار سوخت و میزان هوا را نیز تنظیم کرده و تحریق مناسب را ایجاد کند. بدین منظور در اتومبیل‌ها از سنسور اکسیژن استفاده می‌شود تا میزان اکسیژن ورودی را اندازه‌گیری کند. محل قرارگیری سنسور اکسیژن معمولاً قبل و بعد از کاتالیزور است. اگر بخواهیم نگاهی به علائم خرابی این حسگر داشته باشیم موارد زیر خواهد بود.

زمانی که حسگر اکسیژن با مشکل مواجه می‌شود، اکسیژن بیشتر یا کمتر از مقداری که مورد نیاز است، وارد موتور می‌شود و این موضوع می‌تواند دردسرهایی را به دنبال داشته باشد. خرابی سنسور اکسیژن به خام‌سوزی منجر می‌شود یا ممکن است باعث ریپ زدن موتور شود. سایر علائم خرابی سنسور اکسیژن خودرو شامل روشن شدن چراغ چک، خوب گاز نخوردن موتور و بالا رفتن مصرف سوخت است.

حتما بخوانید: سنسور اکسیژن چیست؟ علائم خرابی و تاثیر حذف آن

سنسور مپ (MAP)

یکی دیگر از انواع سنسور خودرو که باید آن را بشناسید، سنسور مپ است. حسگر مپ قطعه‌ای است که در دهانه مجرای ورودی هوای خودرو قرار می‌گیرد و ویژگی‌های فیزیکی هوای ورودی مثل چگالی و فشار هوا را به واحد کنترل الکترونیکی ماشین، اطلاع می‌دهد. بدین‌وسیله مرکز کنترل متوجه می‌شود که برای فعالیت هر سیلندر به چه میزان سوختی نیاز است.

ممکن است سنسور مپ به دلیل قرار گرفتن در فشار هوای بالا، خراب شود و عملکرد درست خود را از دست دهد. در صورتی که مصرف سوخت خودرو شما بالا رفته باشد می‌توانید به آسیب دیدن سنسور مپ شک کنید. همچنین خراب شدن حسگر مپ می‌تواند باعث لرزش خودرو در هنگام خاموش کردن یا جلوگیری از روشن شدن خودرو شود.

سنسور دمای آب

سنسور خودرو بعدی، حسگر دمای آب رادیاتور ماشین است که در هر لحظه اطلاعات مربوط به میزان سرما یا گرمای آب داخل خوردو را دریافت می‌کند. سنسور دمای آب به گونه‌ای طراحی می‌شود که نسبت به دمای نرمال آب رادیاتور واکنش نشان نمی‌دهد؛ اما زمانی که دمای آب خارج از محدوده تعریف شده باشد، فعال می‌شود و از طریق واحد تنظیم الکترونیکی منجر به روشن شدن فن رادیاتور یا خاموش شدن ماشین می‌شود.

سنسور دمای آب می‌تواند با مشکلات عدیده‌ای مواجه شود و به درستی کار نکند؛ در این صورت ممکن است فن ماشین بیش از حد نیاز، کار کند یا در روزهای سرد، خوردو با مشکل روشن شدن مواجه شود. از دیگر علائم خرابی سنسور دمای آب می‌توان به روشن شدن چراغ چک خودرو، کاهش قدرت موتور، داغ شدن موتور، روشن نشدن فن در روزهای گرم و … اشاره کرد.

سنسور دور موتور

سنسور دور موتور یکی دیگر از انواع سنسور خودرو است که با توجه به موقعیت قرارگیری فلایویل خودرو و سرعت چرخش این قطعه، دور موتور را تشخیص داده و به اطلاع مرکز کنترل الکتریکی می‌رساند. در ادامه، این مرکز، اطلاعات به دست آمده را از طریق صفحه نمایش پشت فرمان خودرو، برای راننده نمایش می‌دهد. سنسور دور موتور در محلی قرار دارد که ممکن است مواد مختلفی روی آن بریزند و دید آن را مختل کنند. زمانی که این اتفاق بیفتد، حسگر دور موتور نمی‌تواند به درستی وضعیت میل‌لنگ را ارزیابی کند، به همین دلیل عقربه دور موتور بالا نمی‌رود یا ممکن است در مواردی باعث شود که خودرو روشن نشود یا در عبور از دست اندازها خودرو به صورت ناگهانی خاموش شود.

حتما بخوانید: سنسور دور موتور چیست و عمر مفید آن

سنسور دما

در برخی از خودروها حسگری وجود دارد که دمای هوا را می سنجد و آن را درقالب یک عدد به راننده اتومبیل گزارش می‌دهد. این سنسور خودرو، کاربرد عملکردی در خودرو ندارد و به عنوان یکی از آپشن‌های اتومبیل به شمار می‌رود. سنسور دماسنج شامل دو نوع است:

• نوع اول آن، حسگرهای دمایی خارجی می‌باشند که معمولا در زیر آینه سمت شاگرد قرار دارند و دمای هوای خارج ماشین را گزارش می‌دهند.
• نوع دوم، حسگرهای دماسنج داخلی هستند که در داخل اتاق تعبیه می‌شوند و دمای درون ماشین را روی مانیتور به نمایش در می‌آورند.

ممکن است در تصادفات یا ضربات شدید، حسگرهای دماسنج با مشکل مواجه شوند. در این صورت یا دما را گزارش نمی‌کنند یا ممکن است اطلاعات دمایی اشتباه در اختیار شما قرار دهند.

حسگر سوییچ اینرسی

در بین انواع سنسور خودرو، سوییچ اینرسی یک قطعه از خودرو می باشد که معمولا در قسمت انتهایی کاپوت خودروها قرار می‌گیرد و کاربرد امنیت جانی برای سرنشینان اتومبیل را دارا می‌باشد. اینرسی در واقع یک پدیده فیزیکی است، که طی آن اجسام تلاش می‌کنند حالت حرکتی خود را حفظ کنند. زمانی که خوردو در موقعیت تصادف قرار می گیرد، وضعیف فیزیکی اینرسی برای خوردو اتفاق می‌افتد و حسگر سوییچ اینرسی می‌تواند این موقعیت را تشخیص دهد.

بنابراین با برخورد در زمان تصادف، حسگر سوییچ اینرسی فعال می‌شود و در ادامه جریان سوخت به سمت موتور قطع می شود تا اتومبیل در اثر نشتی سوخت دچار آتش سوزی یا انفجار نشود. اگر بخواهیم به علائم خرابی سنسورهای خودرو که اینجا سوییچ اینرسی منظورمان است، بپردازیم باید گفت، سنسور خودرو سوییچ اینرسی در حالت نرمال نسبت به ضربات شدید واکنش نشان می دهد اما در برخی موارد ممکن است به دلایل مختلف، حساسیت آن بیش از حد باشد و در اثر ضربات فیزیکی مختصر نیز فعال شود و منجر به خاموش شدن خودرو بشود. برای مثال ممکن است عبور از یک دست انداز شهری، سوییچ اینرسی را فعال کند و به دنبال آن ماشین خاموش شود یا از آنجایی که محل این سنسور در انت‌های کاپوت قرار دارد، ضربه به کاپوت ماشین می‌تواند همین نتیجه را در پی داشته باشد.

سنسور فشار روغن

سنسور فشار روغن در خودرو وظیفه دارد که فشار روغن موتور را بسنجد. محل قرارگیری این سنسور در درون کارتل روغن و یا در مسیر کانال اصلی روغن، نزدیک به فیلتر آن و روی بلوک سیلندر است. در صورت کم شدن فشار روغن، فنر سنسور فشار روغن باز شده و ساچمه که به بدنه موتور وصل است، یک جریان الکتریکی ایجاد می کند و در پی آن چراغ روغن در پشت آمپر روشن می شود.

اگر بخواهیم به علائم خرابی سنسور فشار روغن باید گفت، در صورتی خرابی این حسگر ممکن است چراغ روغن در زمان نامناسب و بدون آنکه فشار روغن پایین باشد، روشن شود و یا در وضعیتی که فشار روغن افت کرده است، روشن نشود. خرابی این سنسور می‌تواند باعث آسیب جدی به موتور خودرو شود و لازم است هر چه سریع‌تر تعمیر شود. 

سنسور دمای هوای ورودی (IAT)

خودروهای فاقد MAP، دارای سنسور دمای هوای ورودی هستند و در خودروهایی که سنسور MAP دارند، این دو سنسور در کنار هم قرار می گیرند. سنسور IAT، وظیفه دارد که دمای هوای ورودی به موتور را اندازه‌گیری کند. این سنسور در اثر کاهش مقاومت الکتریکی خود به دلیل سرمای هوا، باعث می‌شود که تا ECU توسط پیش گرمکن، هوا را گرم‌تر کند و در نتیجه، موتور خودرو در هوای سرد راحت‌تر روشن می‌شود. سنسور IAT خودرو اگر خراب شود، خودرو در هوای سرد به خوبی روشن نخواهد شد. سنسور IAT معمولا به دلیل کربن‌ گرفتگی یا روغنی شدن منیفولد هوا آسیب می‌بیند و آسیب‌دیدگی آن با دیاگ قابل تشخیص است.

جمع‌بندی

دانستیم که برای هر قسمت از خودرو، انواع سنسور خودرو در نظر گرفته شده است، تا در صورتی که آن بخش نتواند عملکرد خود را به خوبی انجام دهد، به عملگراها گزارش دهد. این حس‌گرها گاهی در حوادث یا استفاده‌های طولانی مدت عملکرد خود را از دست می‌دهند؛ لذا فاکتورهایی جهت شناسایی وجود دارد که در طول مقاله به علائم خرابی سنسورهای خودرو اشاره کردیم تا در صورت بروز یک اتفاق غیرطبیعی برای خوردو متوجه مشکل آن شوید. 

با توجه به نقش حس‌گر اتومبیل در صورت تعویض این قطعه، حتما به سراغ خرید محصولات اصل، از فروشگاه‌های معتبر باشید. محصول بی‌کیفیت از یک برند نامعتبر عملکرد خوبی نداشته و باعث آسیب به سایر بخش‌های و قطعات خودرو خواهد شد. 

فروشگاه اینترنتی لوازم یدکی