سوپاپ خودرو چیست و چگونه کار می‌کند؟

سوپاپ ماشین چیست؟

سوپاپ ماشین یکی از مهم‌ترین قطعات موتور خودرو است. این قطعه به شکل قارچ بوده و در سرسیلندر قرار دارد. حرکت چرخشی میل سوپاپ توسط بادامک میل سوپاپ ناشی می‌شود؛ میل بادامک دارای یک برآمدگی است، زمانی که بادامک می‌چرخد این برامدگی به سوپاپ برخورد می‌کند و سبب باز شدن سوپاپ می‌شود. بدنه این قطعه دارای بخش‌های مختلف از جمله سر سوپاپ، خار نگهدارنده، ساق سوپاپ، مخروطی، سیت و وجه است. این قطعه به دو نوع تقسیم‌بندی می‌شود.

1. سوپاپ هوا
2. سوپاپ اگزوز

شاید بپرسید سوپاپ دود بزرگتر است یا هوا؟ این دو قطعه از لحاظ شکل ظاهری کمی با هم متفاوت هستند. سوپاپ هوا سایز بزرگتری نسبت به سوپاپ دود دارد و دلیل آن این است که حجم بیشتری از هوا را وارد سیلندر شود تا راندمان حجمی بیشتری داشته باشد. در موتورهای چهار زمانه احتراق داخلی، حداقل یک سوپاپ دود و یک سوپاپ هوا برای هر سیلندر در نظر گرفته می‌شود؛ در موتورهای پیشرفته به خاطر افزایش راندمان حجمی موتور معمولاً از تعداد بیشتری استفاده می‌شود. این قطعه باید در برابر ضربات مقاومت لازم داشته باشد و به سرعت دچار سائیدگی نشود از این رو جنس آن از فولاد با مقادیر نسبتا زیاد کروم، نیکل و سلنیوم است. ضریب حرارتی بالا و توانایی تحمل حرارت بالا از ویژگی‌های مهمی است که باید این قطعه داشته باشد. در ویدو زیر به صورت کامل در مورد اینکه سوپاپ چیست، چه وظیفه‌ای در موتور خودرو دارد، توضیح داده شده است. پیشنهاد می‌کنیم حتما ببینید.

“اگر علاقه‌مند به آموزش قطعات خودرو به صورت حرفه‌ای هستید، پیشنهاد می‌کنیم، در دوره قطعه شناسی خودرو که توسط رضا مجد (بیزینس کوچ و فعال در حوزه قطعات خودرو با 20 سال تجربه) آموزش داده شده است، حتما شرکت کنید.”

کار سوپاپ چیست؟

وظیفه اصلی سوپاپ موتور اجازه ورود و خروج هوا به سیلندر است. هوا برای کمک به احتراق سوخت استفاده می‌شود؛ این هوا پیستون‌ها را بالا و پایین می‌راند. سوپاپ‌های موتور به دو نوع سوپاپ ورودی و سوپاپ اگزوز تقسیم‌بندی می‌شوند. بدین شکل که سوپاپ ورودی اجازه ورود هوا و دریچه اگزوز اجازه خروج هوا را می‌دهد. هر چه هوای بیشتری وارد و خارج شود، موتور کارآمدتر خواهد بود؛ در نتیجه قدرت بیشتری تولید می‌کند. به همین دلیل است که سوپاپ های موتور برای عملکرد موتور بسیار مهم هستند.

سوپاپ‌های موتور به میل بادامک متصل هستند و نیروی لازم برای جایجایی را از میل بادامک می‌گیرند؛ حرکت میل بادامک باز و بسته شدن سوپاپ ورودی و سوپاپ اگزوز را تنظیم می‌کند. میل بادامک نیز نیروی لازم را توسط تسمه یا زنجیر تایم از میل لنگ دریافت می‌کند. عملکرد صحیح میل بادامک باعث عملکرد بهتر سوپاپ خواهد شد.

آب بندی محفظه احتراق از جمله وظایف سوپاپ است. هدف از این آب‌بندی آن است که تا در زمان تراکم و انفجار نشتی به خارج نداشته باشد تا حداکثر قدرت تولید شود.

حتما بخوانید: میل بادامک چیست؟ علائم خرابی میل سوپاپ 

خرید لوازم یدکی پژو 206

سوپاپ خودرو کجای موتور قرار دارد؟

سوپاپ خودرو از لوازم یدکی خودرو است که از مهم ترین قطعات موتور محسوب می‌شود. این قطعه در سرسیلندر و متصل به میل سوپاپ یا همان میل بادامک تعبیه و نصب می‌شود.

همانطور که ذکر شد وظیفه این قطعه کنترل ورود هوا و سوخت و همچنین خروج دود از خودرو است. به گونه‌ای که می‌توان ذکر کرد در بازه زمانی مناسبی مخلوط سوخت و هوا به محفظه احتراق وارد خواهد شد. در زمان انفجار سوخت توسط سوپاپ محفظه بسته می‌شود. این نوع قطعه در مرحله تخلیه دود دوباره باز شده که به این صورت گازهای ناشی از احتراق در خودرو از محفظه خارج می‌شود. این عملکرد در تمامی خودروها مشابه و یکسان است؛ تنها تفاوتی که دارند در شکل و اندازه سوپاپ است. در هر موتور امکان دارد یک یا چند سوپاپ وجود داشته باشد.

حتما بخوانید: یاتاقان زدن چیست؟ 5 دلیل یاتاقان زدن موتور خودرو

انواع سوپاپ ماشین

تقسیم بندی سوپاپ خودرو از لحاظ وظیفه و همچنین نحوه عملکرد آن انجام می‌شود. تقسیم بندی این قطعه به شرح ذیل است:

انواع سوپاپ خودرو از نظر انجام وظیفه

1. سوپاپ ورودی یا هوا

این نوع اکسیژن مورد نیاز برای احتراق سوخت درون سیلندر را تامین می‌کند و از نظر ابعاد نسبت به سوپاپ دود بزرگتر بوده و از مقاومت حرارتی کمتری برخوردار است. در زمان پایین رفتن پیستون در سیلندر این قطعه باز می‌شود؛ به این صورت هوای مورد نیاز برای احتراق سوخت به قطعه سیلندر وارد خواهد شد. سپس زمانی که پیستون به انتهای مسیر خود برسد؛ سوپاپ هوا بسته می‌شود و پیستون به سمت بالا حرکت کرده که مخلوط سوخت و هوای درون سیلندر متراکم خواهد شد. در بیشترین حد ممکن تراکم، شمع جرقه زده و در سیلندر انفجار ایجاد می‌شود.

2. سوپاپ خروجی یا دود

همانطور که از نامش پیداست؛ جهت خروج دود ناشی از احتراق در سیلندر است. این قطعه به خاطر قرارگیری در معرض انفجارهای سیلندر حرارت بالایی را تجربه می‌کند؛ که باید نسبت سوپاپ هوا دارای مقاومت بالاتری باشد. فعالیت این سوپاپ پس از انفجار مخلوط سوخت و هوا شروع می‌شود. به گونه‌ای که پس از رسیدن پیستون به انتهای مسیر به سمت پایین سوپاپ دود باز می‌شود و در حین بالا رفتن پیستون دود ناشی از انفجار درون سیلندر به بیرون حرکت خواهد کرد. توسط تسمه تایم اتصال داده شده به میل لنگ تنظیم زمان باز و بسته شدن سوپاپ انجام می‌شود.

حتما بخوانید: سر سیلندر چیست، وظیفه و انواع سرسیلندر در موتور

انواع سوپاپ خودرو از نظر حرکت و عملکرد

1. سوپاپ ماشین چرخشی

در برخی از سوپاپ‌ها بخش مخصوص وجود دارد که باعث حرکت چرخشی سوپاپ همزمان با حرکت بالا و پایین آن خواهد شد. این حرکت چرخشی برای جلوگیری از تشکیل رسوبات در سیت و گاید است.

2. سوپاپ خودرو سدیمی

این نوع سوپاپ به صورت توخالی طراحی شده است که داخل آن توسط نمک فلز سدیم شده است. این نمک دارای نقطه ذوب پایینی بوده و در مجاورت با حرارت سریع ذوب می‌شود. به همین خاطر زمان بالا و پایین رفتن سوپاپ این مایع نمک فلز درون سوپاپ بالا و پایین می‌رود. به گونه‌ای که گرمای سیت به راحتی به گاید انتقال داده خواهد شد.

خرید قطعات موتور خودرو

قطعات جانبی سوپاپ ماشین

دانستیم که بطور کل، در موتورهای چهار زمانه، برای ورود سوخت و خروج دود از سوپاپ خودرو استفاده می‌شود؛ اما این قطعه برای عملکرد بهتر نیاز به قطعات جانبی دارد. این قطعات شامل، گاید سوپاپ، فنر، سیت سوپاپ، بشقابک و خار است. که در ادامه به بررسی این قطعات و عملکرد هر کدام می‌پردازیم.

بیشتر بخوانید: پیستون خودرو چیست، انواع و وظیفه پیستون را بشناسید!

گاید سوپاپ خودرو چیست؟

به استوانه فولادی یا چدنی و یا برنزی که به صورت راهنما برای ساق سوپاپ عمل می‌کند، گیت یا گاید سوپاپ می‌گویند. سوپاپ، در داخل گاید به بالا و پایین حرکت می‌کند؛ کار این قطعه جلوگیری از حرکت عرضی سوپاپ است؛ یا به عبارت دیگر برای آنکه سوپاپ مستقیما در مسیر خود و بدون انحراف حرکت کند از این قطعه استفاده می‌شود. انواع گاید سوپاپ شامل یک پارچه و قابل تعویض است.

گاید یکپارچه همراه سرسیلند ریخته‌گری می‌شود و بعد از ریخته‌گری تراشکاری و سخت‌کاری شده و قابل تعویض نیست؛ در حالی که گاید یکپارچه بعد از ریخته‌گری بر روی سرسیلندر قرار می‌گیرد و در صورتی که خراب شود قابل تعمیر و تعویض است.

سیت سوپاپ چیست؟

به محل نشت سوپاپ روی موتور، سیت سوپاپ می‌گویند که به دو شکل در سرسیلندر به کار برده می‌شود. در برخی از موتورهایی که سرسیلندر آن‌ها از چدن و یا فولاد است، سیت به صورت یکپارچه با سرسیلندر ساخته می‌شود؛ روی سرسیلندرهای آلومینیومی و بسیاری از سرسیلندرهای آهنی، سیت از جنس فولاد سخت‌کاری شده پرس می‌شود و هر گاه سیت معیوب شد آن را عوض می‌کنند.

فنر سوپاپ

فنر سوپاپ از مفتولی به قطر 3 تا 5 میلی متر از جنس فولاد به شکل فنری ساخته می‌شود. دو طرف فنر را تراش می‌دهند تا به صورت قائم در جای خود قرار گیرد. وظیفه فنر، بستن سوپاپ است. معمولا حلقه‌های فنری در طرف سرسیلندر نزدیک یکدیگر و در طرف خار دورتر از یکدیگر ساخته می‌شوند.

وظیفه فنر، بستن سوپاپ است. معمولا حلقه‌های فنر در طرف سرسیلندر نزدیک یکدیگر و در طرف خار دورتر از یکدیگر ساخته می‌شوند. طول آزاد آن بسته به طرح فنر بین 40 تا 50 میلی‌متر متغییر است. ولی وقتی (فنر) روی سر سیلندر نصب می‌شود، طول آن کاهش می‌یابد و نیرویی حدود 20 کیلوگرم به آن وارد می‌شود؛ هنگامی که توسط بادامک، سوپاپ باز شود، طول فنر کم‌تر شده و نیرویی معادل 40 کیلوگرم به آن اعمال می‌شود.

این عملیات با سرعت زیاد، تحت حرارت بالا و همراه با ضربه صورت می‌گیرد؛ بنابراین فنر کم کم استهلاک می‌یابد و ضعیف می‌شود. فنر ضعیف معایبی دارد که مهم‌ترین آن عبارت است از: نشتی در سوپاپ و سوختن آن، ایجاد سر و صدا، زود باز شدن سوپاپ و دیر بستن آن.

بشقابک و خار سوپاپ

بشقابک وسیله‌ای برای تکیه فنر به ساق سوپاپ است. برای آنکه بشقابک به ساق سوپاپ متصل شود، معمولا از خار دو پارچه مخروطی استفاده می‌شود. یک یا چند حلقه برجسته در قسمت داخلی این خار وجود دارد که درون شیارهای ساق سوپاپ قرار دارد.

بهترین مارک سوپاپ خودرو

شرکت ایساکو از شرکت‌های رده بالا و بسیار عالی در حوزه توزیع قطعات خودرو محسوب می‌شود. نام ایساکو بدون شک برای همه کسانی که خودرو دارند؛ آشنا است این شرکت از سال ۱۳۸۲ جهت تهیه و توزیع قطعات یدکی ایران خودرو فعالیت خود را آغاز کرده است. به گونه‌ای که امروزه در زمین عرضه لوازم یدکی خودرو نامی آشنا است.

دنسو یک برند خارجی است که در زمینه تولید و عرضه انواع لوازم یدکی خودرو به ویژه سوپاپ فعالیت دارد. محصولات این برند در کشور ما توسط ایساکو توزیع می‌شود. کیفیت ساخت بالا، استفاده از مواد اولیه درجه یک و مرغوب در ساخت این قطعات از ویژگی‌ها و مزایای آن محسوب می‌شود. محصولات تولیدی این برند دارای لیبل حکشده ایساکو است. برخی دیگر از برندهای تولیدی سوپاپ خودرو می‌توان به برند الدور، برند عظام، برند دیناپارت، برند کروز و برند ساپکو اشاره کرد.

حتما بخوانید: اجزای موتور ماشین (نام قطعات موتور خودرو با عکس)

جمع‌بندی

در این مطلب به سوپاپ خودرو چیست و چگونه کار می‌کند؟ پرداختیم و اطلاعات مورد نیاز آن را بررسی کردیم. همانطور که متوجه شدید سوپاپ خودرو از مهم‌ترین قطعات خودرو محسوب می‌شود. این قطعه در عملکرد موتور بسیار تاثیر دارد؛ به همین دلیل اصل بودن و کیفیت آن از اهمیت بالایی برخوردار است. برای تهیه این قطعه باید به مدل و سال تولیدی خودرو، کیفیت ساخت و … توجه داشته باشید. شما کاربران گرامی جهت خرید سوپاپ خودرو و دیگر لوازم یدکی خودرو با اطمینان از اصالت کالا می‌توانید از طریق فروشگاه اینترنتی لوازم یدکی دکتر یدکی اقدام کنید. در صورتی که اطلاعات لازم درباره این قطعات و مدل مناسب آن با مدل خودرو ندارید؛ کارشناسان این مجموعه شما عزیزان را در انتخاب بهتر راهنمایی خواهند کرد.

فروشگاه اینترنتی لوازم یدکی