واتر پمپ چیست؟ عمر مفید و زمان تعویض آن

واتر پمپ چیست؟ یکی از مهمترین قطعات موتور خودرو در سیستم خنک رسانی، واتر پمپ نام دارد. همانطور که از اسم این قطعه پیداست، پمپاژ آب رادیاتور و ضدیخ در موتور از وظایف پمپ آب می‌باشد؛ به زبان ساده‌تر به حرکت در آوردن دائمی آب و ضدیخ در موتور خودرو، کاری است که این قطعه انجام می‌دهد.

هدف از پمپاژ آب و ضد یخ در موتور، جلوگیری از داغ شدن و بالا رفتن حرارت موتور در هنگام کار کردن موتور است؛ به اصطلاح این قطعه مانع جوش آوردن خودرو می‌شود؛ از این رو یکی از مهمترین قطعات داخلی موتور بوده و به عنوان جزی از اجزای سیستم خنک کننده موتور بشمار می‌رود. در ادامه این مقاله با ما همراه باشید تا با نحوه کار، علائم خرابی واتر پمپ، عمر مفید واتر پمپ و زمان تعویض آن بیشتر آشنا شوید.

واتر پمپ چگونه کار می‌کند؟

واتر پمپ، آب را از دایاتور گرفته و در بخش‌های مختلف موتور و سیلندر‌ها پخش و به خنک شدن موتور کمک می‌کند؛ بعد از یک دور خنک سازی، آب پس از گردش در موتور دوباره به رادیاتور بر میگردد تا این چرخه مجددا تکرار شود. آب رادیاتور توسط پره‌هایی که در روی قطعه است به سمت موتور هدایت می‌شوند.

“اگر علاقه‌مند به آموزش قطعات خودرو به صورت حرفه‌ای هستید، پیشنهاد می‌کنیم، در دوره قطعه شناسی خودرو که توسط رضا مجد (بیزینس کوچ و فعال در حوزه قطعات خودرو با 20 سال تجربه) آموزش داده شده است، حتما شرکت کنید.”

واتر پمپ کجای موتور قرار دارد؟

موتور دارای دو بخش بالایی و پایینی است. بخش بالایی را سر سیلندر و بخش پایینی را بلوک سیلندر می‌نامند. واتر پمپ در بخش پایینی موتور یعنی بر روی بلوک سیلندر نصب شده است. در بیشتر خودروها این قطعه به صورت مستقیم به تسمه تایم وصل است ولی ممکن است در بعضی موتورها نزدیک تسمه تایم باشد. اگر کاپوت خودرو را باز کنید و نگاهی به قسمت چپ موتور که محل قرارگیری تسمه تایم است بیندازید، این قطعه را خواهید دید.

خرید واتر پمپ سمند ef7

عوامل خرابی واتر پمپ

مهمترین و شایع ترین عامل خرابی واتر پمپ تغییر غلظت مایع خنک‌کننده است. این تغییر غلظت باعث ایجاد خوردگی در سیلندر، رادیاتور و واتر پمپ می‌شود. خوردگی‌ها به مرور زمان ایجاد ذرات ریزی در سیستم مایع خنک کننده می‌کنند. این ذرات ریز در قالب رسوب‌هایی در شبکه رادیاتور و مجاری سیلندر ایجاد و باعث انسدادهایی در آن‌ها می‌شوند.

واتر پمپ دارای قطعه حساسی به نام فیبرو فنر است. فیبرو فنر دارای دو سطح مکانیکی (رینگ متحرک – رینگ ثابت) است که در هنگام که واتر پمپ کار می‌کند بر روی همدیگر میلغزند و باعث ایجاد آبنندی می‌شوند. این ذرات ریز بین این دو سطح قرار می‌گیرند و بر روی آن خراش‌هایی ایجاد می‌کنند و باعث سایش در این قطعات می‌شوند. در نتیجه این خراش‌ها سطح آببندی را از بین برده و به مرور زمان واتر پمپ شروع به چکه کردن می‌کند.

برای جلوگیری از ایجاد این مشکل یک راهکار وجود دارد و آن تعویض کامل مایع خنک کننده است. به این شکل که شما باید سیلندر و رادیاتور رو با آب فشار بالا کاملا شستشو بدهید تا تمامی مایع خنک کننده و همچنین رسوبات از آن تخلیه شود؛ بعد از آن واتر پمپ رو نصب کنید؛ مطابق شرکت سازنده ضد یخ، به میزان گفته شده ضد یخ و آب را مخلوط کرده و داخل رادیاتور بریزید. سیستم را کاملا هواگیری کرده و سپس از موتور استفاده کنید.

عدم وجود ضد یخ در سیستم خنک کننده نیز از عوامل دیگر در خرابی واتر پمپ است. ضد یخ‌ها عمدتا سه خاصیت ضد یخ، ضد جوش و ضد خوردگی دارند. عدم وجود هر کدام از این خواص باعث خرابی زود هنگام واتر پمپ و حتی اجزای متصل به آن مانند بلوک سیلندر می‌شوند

حتما بخوانید: منیفولد چیست؟ انواع منیفولد دود و هوا را بشناسید!

علائم خرابی واتر پمپ

در ادامه مقاله به چندین علائم خرابی واتر پمپ اشاره کرده‌ایم که با بررسی آن می‌توانید از سالم و یا خراب شدن این قطعه اطلاع داشته باشید.

1. حرکت درجه حرارت در یک بازه نامشخص

اگر سیستم خنک کننده به طور صحیح عمل کند، درجه حرارت باید در تمام شرایط کاری خودرو در یک رنج ثابت بازی کند. چنانچه این نوسانات بیش از اندازه باشد می‌تواند نشانه خرابی واتر پمپ باشد. البته ترموستات فن خنک کننده سنسورهای رادیاتور می‌تونه باعث بروز این علائم شود.

2. نشتی مایع خنک کننده از جلوی ماشین

در صورت که مشاهده کردید بعد از چند ساعت توقف و پارک کردن خودرو و خنک شدن آن،  آب رادیاتور به همراه ضد یخ از قسمتی که واتر پمپ نصب شده به زمین چکه کرده است بهتر است به یک مکانیک مراجعه کنید. چرا که این نیز نشانه خرابی واتر پمپ است و نشان میدهد بدنه قطعه بر اثر یخ زدگی شکسته باشد.

3. خرابی پولی و یا بلبرینگ واتر پمپ

اگر متوجه صدای نازک و بلند مثل صدای جیغ زدن از جلوی خودرو می‌آید و با افزایش دور موتور این صدا بیشتر می‌شود، می‌تواند یکی از علائم خرابی واتر پمپ باشد. در صورتی که بلبرینگ واتر پمپ خراب شود، قابل تعمیر نیست و باید به طور کامل کل واتر پمپ تعویض شود.

4. بیش از حد گرم شدن موتور

یکی از علائم خرابی واتر پمپ، بالا رفتن دمای موتور است که خودش را به شکل بالا آمدن آمپر آب یا روشن شدن چراغ هشدار دهنده دمای موتور نشان می‌دهد. واتر پمپ معیوب قادر به انتقال مایع خنک کننده نیست و همین عامل باعث افزایش دمای موتور می‌شود. در صورت مشاهده چنین علائمی باید سریعا به یک مکانیک مراجعه کنید.

5. بیرون آمدن بخار از زیر کاپوت

اگر در هنگام رانندگی و یا توقف خودرو از زیر کاپوت بخار بیرون بیاید، نشان دهنده داغی بیش از حد موتور خودرو است که ممکن است علت بروز چنین حالتی خرابی واتر پمپ باشد.

حتما بخوانید: فلایویل چیست و چگونه کار می‌کند؟

چک لیست خرابی واتر پمپ  

• بالا رفتن آمپر آب
• وجود قطعات آب و بخار در اطراف واتر پمپ
• کاهش سطح مایع خنک کننده
• جوش آوردن ماشین
• کم شدن غیر منطقی آب رادیاتور
• موتور بیش از حد داغ
• درست کار نکردن کولر خودرو
• خرابی پولی یا بلبرینگ واتر پمپ
• شنیدن صدای ساییدگی از موتور
• روشن شدن چراغ‌های هشدار دمای آب
• خارج شدن بخار از موتور
• نشت کردن مایع خنک کننده

حتما بخوانید: پلوس چیست و علائم خرابی پلوس

عمر مفید واتر پمپ و زمان تعویض

هیچ بازه‌ی زمانی مشخصی وجود ندارد تا به عنوان عمر مفید واتر پمپ به طور قطع بیان کرد. طول عمر این قطعه در دفترچه راهنمای خودرو ها نوشته شده است که با مطالعه آن می‌توانید این قطعه را به موقع عوض کنید. چنانچه قطعه دچار آسیب شد نیز نیاز به تعویض دارد. با توجه به علائمی که در بالا بدان اشاره شد در صورتی که هر یک از این علائم را در خودروی خود مشاهده کردید با مراجعه به مکانیک و بررسی بیشتر و یقین از خرابی این قطعه، زمان تعویض واتر پمپ خودروی شما فرا رسیده است.

جمع بندی

در این مقاله از سری مقالات آموزش قطعات خودرو در دکتر یدکی به واتر پمپ چیست؟ علائم خرابی واتر پمپ، عمر مفید و زمان تعویض این قطعه اشاره کردیم. اگر تجربه‌ای در خصوص تعویض و خرابی این قطعه دارید در زیر این مقاله برای ما کامنت بگذارید.